Soms voel je dat er veel dingen in je lichaam gebeuren, zoals exponentieel gewichtsverlies of gewichtstoename, je erg gestrest voelen, een opgeblazen gevoel in de maag of zwakte in de spieren en het hele lichaam. Dit zijn de tekenen om de cortisolspiegels van je lichaam eventueel te controleren en met je huisarts te overleggen. Ja, cortisol: het beroemde stresshormoon kan zijn invloed hebben op jouw gemoedstoestand.
Cortisol is het hormoon dat je lichaam en geest met elkaar verbindt tijdens stress en momenten dat een soort van druk ervaart. Je kunt het een beetje zien als een helpertje dat ervoor zorgt dat je lichaam goed werkt als je je zorgen maakt. Dit stofje wordt gemaakt in een deel van je lichaam dat bijnieren heet. Het helpt bij het regelen van veel dingen in je lichaam, zodat alles in balans blijft als je stress hebt.
Hoe ontstaat cortisol in het lichaam?
Cortisol is een bijzondere stof die ons lichaam aanmaakt uit een ander stofje, cholesterol. Dit gebeurt in een specifiek deel van onze bijnieren, die bovenop onze nieren liggen. Dit proces wordt zorgvuldig geregeld door een prachtig samenwerkingssysteem in ons lichaam, zodat er altijd precies genoeg cortisol is – niet te veel en niet te weinig.
Dit slimme systeem helpt ons om ons best te voelen en gezond te blijven, door de cortisolproductie constant in balans te houden. Dus, stel je voor dat ons lichaam als een goed geoliede machine werkt, waarbij cortisol een essentiële rol speelt om alles soepel te laten verlopen.
Functies van cortisol
Dit is even vrij volledig samengevat wat cortisol (het stresshormoon) met je lichaam doet:
- Bemiddelt bij stress- en gevaarreacties
- Bevordert het immuunsysteem
- Vermindert de ontstekingsreactie
- Verhoogt de beschikbaarheid van glucose voor het lichaam en de hersenen
- Regelt de bloeddruk
- Regelt de stofwisseling in spieren, vet en lever
- Zorgt voor een gezonde slaap-waakcyclus
- Helpt bij de ontwikkeling van de foetus (1)
- Reguleert de zout- en waterhuishouding
- Helpt bij geheugenfuncties
Een andere vitale functie van cortisol is dat het je lichaam voorbereidt op noodsituaties door middel van een mechanisme dat “vecht-, vlucht- of bevriesreactie” wordt genoemd via de versterking van activiteiten van het sympathische zenuwstelsel, zoals verhoogde bloeddruk en hartslag.
Wat gebeurt er als je te veel of te weinig cortisol aanmaakt?
Cortisolvariaties in het lichaam kunnen resulteren in het manifesteren van veel cortisolsymptomen. Als het lichaam te veel cortisol produceert, wordt dit het Cushing-syndroom genoemd; als het weinig cortisol produceert, wordt het de ziekte van Addison genoemd. Symptomen variëren sterk tussen deze twee ledematen. Sommige van deze staan hieronder vermeld:
Symptomen van te hoog cortisol (de ziekte van Cushing)
Wanneer er gedurende een langere periode een teveel aan cortisol in het lichaam aanwezig is, kan dit schadelijke en ongeoorloofde fysieke en mentale symptomen veroorzaken. Het kan logisch zijn dat je dan jouw cortisol waarden wil verlagen. Hieronder deel ik de symptomen met je, zodat je deze zelf kunt inzien:
- Gewichtstoename
- Hoge bloeddruk
- Depressie
- Gemakkelijk blauwe plekken op de huid
- Maanachtig gezicht
- Buffel bult
- Dunne acne-gevoelige huid
- Hoofdpijn
- Moeite met concentreren
- Menstruatie-onregelmatigheden
Symptomen van te laag cortisol (de ziekte van Addison)
Wanneer de bijnieren niet genoeg cortisol produceren vanwege een storing in de bijnier of hypofyse, ontstaan de volgende symptomen:
- Vermoeidheid en vermoeidheid
- Lage bloedsuikerspiegel
- Lage bloeddruk
- Verdonkering van de huid
- Misselijkheid, braken, buikpijn
- Gewichtsverlies
- Haaruitval
- Spier zwakte
Welke tests kunnen de cortisolspiegels controleren
De cortisol test meet cortisol in het lichaam door monsters te analyseren die zijn verzameld uit bloed, speeksel of urine. De cortisolspiegel varieert gedurende de dag, met een piek tussen 6 en 8 uur ’s ochtends. en het bereiken van het minimumniveau om 16.00 uur; dit fluctuatiepatroon wordt het dagritme van het stresshormoon genoemd.
Vanwege deze variatie worden er twee bloedmonsters bij jou afgenomen; de eerste wordt ’s ochtends ingenomen en de tweede rond 16.00 uur. door een deskundige. Voor de urine-cortisol test verzamelt je jouw urine gedurende 24 uur en breng je deze terug naar het laboratorium voor analyse.
Manieren om de cortisolspiegels in evenwicht te brengen
Er zijn enkele veranderingen in levensstijl die iedereen kan aanpassen om de cortisolspiegels in het lichaam in evenwicht te brengen:
- Alcoholgebruik verminderen
- Vermindering van de inname van geraffineerde suikers
- Gezond slapen
- Regelmatig sporten
- Stress verminderen
Conclusie
Cortisol wordt ook wel een stresshormoon genoemd dat wordt geproduceerd door de bijnieren. We merken dat we veel cortisol produceren als we ons onder druk voelen staan of gestrest voelen. Toch is het zo dat cortisol ook nodig hebt om goed te fucntioneren, want bij een tekort kan dit ook vervelende gevolgen hebben. Overproductie van cortisol is cushing, en onderproductie wordt de ziekte van Addison genoemd. Ze worden vaak getest door middel van bloed, suiker en speeksel.
Hey daar! Ik ben Asadullah, en mijn hart klopt voor de gezondheid van de mens. Deze passie bracht me ertoe om de studie Geneeskunde te volgen aan een vooraanstaande universiteit. Wanneer ik niet studeer, schrijf ik met veel plezier artikelen over gezondheidsthema's om iets bij te verdienen. Ik ben blij om deel uit te maken van het Mindsetking team, want hier kan ik mijn liefde voor gezondheid en schrijven combineren, en het is geweldig om te weten dat mijn bijdragen anderen kunnen helpen en inspireren.