Hoe maak je je doelen haalbaar met de smart-methode?
Femke en Quincy moeten beide smart doelen formuleren.
Femke omdat haar tuinbouwbedrijf A aan een reorganisatie toe is terwijl Quincy op het punt staat om stage te lopen bij een advocatenkantoor.
Femke nam het familiebedrijf van haar ouders over. Zij hadden als enige doel het delen van hun liefde voor tuinieren met anderen, door ze van goede potgrond te voorzien.
Quincy zei in een gesprek met zijn stage begeleider dat hij zo vlot mogelijk zijn stage wilt lopen terwijl hij ze helpt om hun achterstanden weg te werken, als doel heeft.
Nu moeten ze dus beiden smart doelen stellen zonder dat ze weten hoe ze dat moeten aanpakken. Dit kan ook bij jou het geval zijn, wat het doornemen van dit artikel ook voor jou boeiend maakt.
We leren je aan de hand van de twee hier boven beschreven situaties onder andere:
- Wat de smart methode inhoudt;
- Wat de voor- en nadelen zijn van deze methode;
- Waar je op moet letten bij het smart doelen stellen; en
- Hoe je deze doelen het beste kunt formuleren.
Maar eerst: wat betekent smart?
SMART staat voor slim in het engels, wat ook de intentie van het met deze methode formuleren van je doelen, aangeeft. Het woord is een acroniem van de woorden Specific, Measurable, Acceptable, Realistic en Time – based.
Soms gebruikt men ook andere synoniemen die dezelfde betekenis hebben zoals Significant en Simple, Motivating en Meaningful, Attainable en Achievable, Results based en Relevant en Time sensitive of Timely.
SMART is een door Amerikaanse schrijver en hoogleraar management Peter Drucker ontwikkelde methode voor het formuleren van je doelen. Hij deed dat de jaren vijftig van de vorige eeuw.
Ofschoon dit acroniem nog steeds wereldwijd populariteit geniet gaan sommige marketingdeskundigen er toe over een langer acroniem te gebruiken door de letter E en R eraan toe te voegen.
De E staat dan voor Ecologisch om een duurzaam karakter van de doelen die passen bij de belevingswereld van de persoon of het bedrijf weer te geven en de R voor Results based. In deze variant leg je dus doelen vast die SMARTER zijn.
Ook SMARTIE behelst een uitgebreide versie van de SMART methode. De I en E staan dan voor Inspiring ( Inspirerend) en Energetic.
In het nederlands is SMART het acroniem voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden.
Wat dat voor je doelen betekent vertellen we je in de volgende alinea.
Smart doelen stellen betekenis
Moet je van je baas, studiebegeleider, therapeut of voor je onderneming smart doelen stellen, dan hebben ze graag dat je doel Specifiek en meetbaar is. Daarnaast is het acceptabel en realistisch en te bereiken binnen een goed afgebakende periode.
Je doel is dus niet SMART als je zegt dat je:
– wilt afvallen door minder te eten;
– je boekenlijst voor de vakantie wilt afwerken;
– je omzet met een webwinkel wilt verhogen; of
– meer tijd aan je kinderen zal besteden in de middag.
Zulke doelen geven je intentie weer maar zijn bijvoorbeeld niet afhankelijk van een bepaalde tijdsperiode terwijl het ook niet duidelijk is hoe je zal kunnen aantonen dat je jouw doel bereikt hebt.
Bovenstaande smart doelen voorbeelden kunnen de SMART toetst wel doorstaan als je ze zo formuleert:
- Ik wil afvallen door in de periode van 1 december 2021 tot en met 30 juni 2022 minder fast food te eten en suiker houdende dranken, te nuttigen;
- Ik werk binnen het eerste kwartaal van 2022 mijn boekenlijst voor het vak Nederlands af, door elke week een van de vijftien boeken te lezen en samen te vatten;
- De omzet van mijn webwinkel stijgt in de periode april 2022 tot en met oktober 2022 met 25% door het aantrekken van een onlinemarketing specialist die elke maand 20% nieuwe terugkomende klanten met zijn interventies zal binnen brengen; en
- Vanaf 1 januari 2022 tot en met 31 december 2022 hebben we als gezin elke vrijdag een filmavond, sport middag of gezelschapsspelletjes moment.
Zo geformuleerd geef je aan:
– wat je wilt bereiken,
– wanneer je dat doel wenst te bereiken,
– welke aanvaardbare realistische werkwijze je zal toepassen
– en waaraan je zal kunnen merken dat je je doelstelling behaalt.
De voordelen en nadelen van smart doelen stellen
Smart doelen stellen kent zowel voor- als nadelen.
De voordelen van smart doelen stellen zijn:
– je weet precies waarvoor je bepaalde handelingen pleegt;
– je werkt gefocust naar een bepaald punt toe;
– alle betrokkenen weten waar het bedrijf voor staat en gaat;
– het inspireert; en
– je legt een stevige en duidelijke basis vast waarbij elke stap en beslissing op elkaar is afgestemd.
Je smart doelen stellen heeft als nadeel dat:
– je je beperkt en beknot kunt voelen bij je werkzaamheden;
– het niet geschikt is voor lange termijn doelen die niet meetbaar zijn;
– je soms geneigd kan zijn ontwikkelingen op persoonlijk, bedrijfs en maatschappelijk niveau te negeren omdat ze niet binnen je SMART stramien passen;
– het de creativiteit van je team kan ondermijnen;
– het stressfactoren kan vergroten als wat je voor ogen had bij het smart doelen stellen in de praktijk niet haalbaar is;
– er geen ruimte voor evaluatie en het nagaan van de resultaten in dit model lijkt te zijn.
Gelukkig kun je de nadelen van het smart doelen stellen opvangen door dit proces te ondersteunen met het Objectives Key Results( OKR) model, waarover je hier onder meer leest.
De OKR methode als ondersteuning van het smart doelen stellen
De OKR methode is een goede ondersteuning bij het smart doelen stellen. Het helpt je namelijk om op verschillende niveaus doelen te identificeren die je vervolgens koppelt aan de resultaten die je beoogt.
Aangezien je regelmatig de voortgang van je handelen evalueert kom je er tijdig achter wanneer je aanpassingen moet plegen in zowel het doel dat je wenst te bereiken, alsook in je aanpak en je te volgen strategie om toch nog het resultaat te behalen dat je beoogt.
Het is dus een flexibelere methode dan SMART die je ook afzonderlijk kunt gebruiken. Als ondersteunend instrument bij het smart doelen stellen helpt het je echter om een totaal overzicht te krijgen van alle mogelijke doelstellingen met hun daaruit voortvloeiende resultaten.
Het formuleren van je SMART doel aan de hand van deze opsomming is hierna eenvoudig.
Nu je dit allemaal weet wil je vast ook wel smart doelen stellen voor je bedrijf of voor je persoonlijke ontwikkeling. Maar hoe gebruik je smart? Dat vertellen we je in de volgende alinea.
Zo gebruik je smart
Wil je de beste smart doelen opstellen dan helpt ons stappenplan in de volgende alinea je daarbij. Voordat je daarmee aan de slag gaat vertellen we je eerst hoe je smart gebruikt.
Je gebruikt smart in samenhang met andere management tools die je helpen om je bedrijf te positioneren op de markt. Je gaat namelijk over tot het smart doelen stellen nadat je:
- Een idee ( oplossing) hebt over een situatie (probleem) die je wilt veranderen of verbeteren;
- Je marktonderzoek gedaan hebt naar de bruikbaarheid van je idee of oplossing voor de situatie; en
– je vanuit die positie een visie en missie hebt geformuleerd.
Je smart doel geeft dan richting aan je strategieën om het door jou gewenste resultaat te bereiken.
De belangrijkste punten van smart doelen stellen zijn dus dat je genoeg inzicht hebt in de achtergrond van bijvoorbeeld je bedrijf. Dit inzicht vergroot je behalve door het doen van marktonderzoek ook met het houden van brainstorm sessies met alle bij je organisatie betrokken personen.
Ook is het belangrijk dat je bereid bent om tijdens deze sessies open minded te blijven zodat je out of the box ideeën niet gelijk van de tafel veegt.
Het zijn namelijk deze “rare” ingevingen van bijvoorbeeld je medewerkers die het unieke smart doelen formuleren voor je bedrijf of persoonlijkheid, een boost kunnen geven.
Een compleet stappenplan van smart doelen stellen
Het is nu jou beurt om je doelen met behulp van de SMART methode te stellen. Pak pen en papier en zorg dat je ongestoord kunt doorwerken.Wellicht heb je tijdens het lezen van ons artikel al wat antwoorden opgeschreven of in gedachte gehad die nu goed van pas komen.
Dit stappenplan is bestemd voor het smart doelen stellen voor je bedrijf. We werken het voor je uit aan de hand van het tuinbouwbedrijf van Femke, dat zich heeft gespecialiseerd in het verkopen van potaarde. Je kunt het echter ook gebruiken bij het smart doelen stellen voor andere gebieden van je leven, zoals in Quincy’s situatie.
Stap 1: Doe marktonderzoek
Door een marktonderzoek te doen, kom je erachter waar je kansen liggen, wie je concurrenten zijn, hoe zij te werk gaan en welke unieke bijdrage je kunt leveren binnen de bedrijfstak van je onderneming.
Uit het onderzoek van Femke bleek dat haar doelgroep in het afgelopen jaar meer is gaan tuinieren. Hierdoor steeg de vraag naar potgrond terwijl ook een grotere interesse in leuke bloempotten en tuinmeubilair merkbaar was.
Tevens bleek de behoefte naar algemene tuinbouw informatie groeiende te zijn, wat haar inspireerde tot het schrijven een boek.
Haar grootste concurrent bleek in een online tuinbouwshop in het noorden van Amsterdam te zijn. Die was vooral op social media actief en bleek daarnaast ook over e-logics faciliteiten te beschikken voor de afhandeling van bestellingen.
Stap 2: Heb een helder beeld van de visie en missie van je bedrijf.
Je doelen vloeien namelijk voort uit deze twee bedrijfsmanagement aspecten terwijl ze tevens de basis zijn van je stategie. Je vindt je visie door de droom positie, het toekomstbeeld van je bedrijf te beschrijven.
Je missie beantwoordt de vraag naar het bestaansrecht van je bedrijf en hoe het zich van haar concurrenten onderscheidt.
Voorbeeld van de visie en missie van Femke’s Tuinbouw bedrijf A
Tuinbouw bedrijf A is de One Stop (online) Shop voor (beginnende) tuinierders, hobbyisten en kleinlandbouwers in Amsterdam en omstreken, waar zij terecht kunnen voor al hun benodigheden met een goede kwaliteit – prijsverhouding.
Tuinbouwbedrijf A heeft daarom als missie het bevorderen van het aanleggen en onderhouden van tuinen in Amsterdam en omstreken, door haar doelgroep te voorzien van kwalitiatief hoogwaardige potaarde en de tuin- en landbouw ondersteunende producten, welke hen in staat stellen om op een snelle en gemakkelijke manier hun eigen gewassen te kweken en daardoor zelfvoorzienend te worden.
Tevens stimuleert Tuinbouwbedrijf A het succes van de tuiniers door het delen van waardevolle tuinbouwinformatie met haar doelgroep.
Stap 3: We gaan nu de OKR methode gebruiken om een aantal doelen op elk niveau te formuleren.
Maak daartoe een tabel met de kolommen niveau, doel en resultaat.
Geef in de eerste kolom de niveau’s bedrijf, team en persoonlijk aan.
Bij elk niveau formuleer je vervolgens drie doelstellingen die je onder elkaar opschrijft.
In de derde kolom som je per doelstelling de drie tot vijf meest gewenste resultaten van je doelstellingen op.
Stap 4: Tijd om het doel dat je op elk niveau het meest aanspreekt duidelijker te maken.
Dit door Specifieke, Meetbare, Acceptabele doelen te formuleren, waarvan je zorgt dat ze behalve Realistisch ook Tijdgebonden zijn.
Beantwoordt daartoe de vragen die bij elk van deze aspecten horen.
Vragen die leiden tot een SPECIFIEK doel:
- Wat wil ik bereiken?
- Waarom vind ik het belangrijk om dit bereiken?
De antwoorden van Femke zijn
– Wat wil ik bereiken? Een hogere omzet voor Tuinbedrijf A.
– Waarom vind ik het belangrijk om dit bereiken? Omdat een hogere omzet het voortbestaan van dit familiebedrijf garandeert.
De antwoorden van Quincy luiden:
– Wat wil ik bereiken? Het advocatenkantoor van mijn stageplek weer op de kaart zetten terwijl ik deze periode zo gauw mogelijk afrond.
– Waarom vind ik het belangrijk om dit bereiken? Omdat het de afsluiting van mijn studie periode inluidt en ik me dus op het openen van mijn eigen praktijk kan richten.
Vragen die je doel MEETBAAR maken:
- Hoeveel moet ik doen voor wat ik wil bereiken?
- Hoe kan ik vaststellen dat wat ik doe goed is en helpt bij het behalen van mijn doelstelling?
Femke’s antwoorden
-Hoeveel moet ik doen voor wat ik wil bereiken? Ik moet een betere online en offline bekendheid voor het bedrijf zien te verwerven door specialistische hulp in te huren.
-Hoe kan ik vaststellen dat wat ik doe goed is en helpt bij het behalen van mijn doelstelling? Wanneer mijn terugkerende klanten bestand elke maand met tenminste tien klanten groeit en er elke dag 10% meer personen uit mijn doelgroep mijn berichten op social media kanalen delen, is dat een indicatie dat ik goed op weg ben.
De antwoorden van Quincy
– Hoeveel moet ik doen voor wat ik wil bereiken? Daartoe moet ik dagelijks op tijd naar kantoor en tenminste tien dossiers per dag afhandelen door onder andere zittingen actief bij te wonen. Ook het binnen halen van nieuwe cliënten is van belang.
– Hoe kan ik vaststellen dat wat ik doe goed is en helpt bij het behalen van mijn doelstelling? Wanneer ik aan het eind van elke week tenminste 60 dossiers heb behandelt en acht nieuwe cliënten heb binnen gebracht, leer ik de skills die ik nodig heb goed beheersen.
Vragen die maken dat het doel dat je nastreeft ACCEPTABEL is:
- Sta ik achter het doel dat ik wil bereiken?
- Is het doel aanvaardbaar voor ieder in mijn bedrijf?
De antwoorden van Femke
-Sta ik achter het doel dat ik wil bereiken? Het voortbestaan van ons familiebedrijf is erg belangrijk voor me aangezien het de basis van mijn familiegeschiedenis vormt. Het moderniseren en aanpassen aan de huidige digitale tijdsgeest zodat er meer verdient wordt,geniet daarom voor mij prioriteit.
-Is het doel aanvaardbaar voor ieder in mijn bedrijf? Aangezien we een hechte familie zijn staat een ieder achter dit doel.
Quincy’s antwoorden
-Sta ik achter het doel dat ik wil bereiken?ik streef er naar een van de beste advocaten te worden, waardoor het zoveel mogelijk opdoen van ervaring een must is.
-Is het doel aanvaardbaar voor ieder in mijn bedrijf? Aangezien de stageplek vanwege de Covid-19 pandemie een achterstand heeft in te lopen, is mijn inzet en hulp meer dan welkom.
Vragen voor een REALISTISCH doel:
- Is het doel haalbaar en uitvoerbaar voor elk teamslid?
- Beschikken we over de kennis, middelen en mogelijkheden om het doel te behalen?
- Is het wel uitdagend genoeg om er tijd, aandacht en geld in te stoppen?
- Is het daarnaast ook relevant voor mezelf, het team en de maatschappij?
Femke antwoordde deze vragen als volgt:
-Is het doel haalbaar en uitvoerbaar voor elk teamslid? Doordat het een familiebedrijf betreft beschikt een ieder over genoeg inspiratie om het voortbestaan te verzekeren. Het incorporeren van nieuwe bedrijfs methoden en technieken wordt dan ook verwelkomt.
-Beschikken we over de kennis, middelen en mogelijkheden om het doel te behalen? De jongere generatie is bekend met het inzetten van het internet als marketing tool. De oudere generatie zal dat aspect daarom aan hen overlaten en zich meer op het naar buiten dragen van de fysieke winkel richten.
-Is het wel uitdagend genoeg om er tijd, aandacht en geld in te stoppen? Gelet op onze liefde voor het bedrijf gaan we graag de uitdagingen aan.
-Is het daarnaast ook relevant voor mezelf, het team en de maatschappij?ja zeker, omdat een grotere bekendheid onze doelgroep helpt aan mooier ingerichte tuinen die ook nog praktisch zijn. Daarnaast helpt de tuinbouwkennis waarover we met in het bedrijf beschikken ze ook aan gezond uitziende planten.
De antwoorden van Quincy zijn:
-Is het doel haalbaar en uitvoerbaar voor elk teamslid? Door thuis de dossiers door te nemen en voor te bereiden is het haalbaar de achterstand in te lopen.
-Beschikken we over de kennis, middelen en mogelijkheden om het doel te behalen? Aangezien ik goede cijfers scoorde voor mijn tentamens en ook tijdens mijn opleiding werkzaam was op een advocatenkantoor, beschik ik over genoeg kennis om dit doel te behalen.
-Is het wel uitdagend genoeg om er tijd, aandacht en geld in te stoppen?Advocaat worden is altijd al een droom voor me geweest, een die ik aan het realiseren ben.
-Is het daarnaast ook relevant voor mezelf, het team en de maatschappij?
Door mijn bijdrage als stagiaire ontlast ik de verschillende afdelingen zodat ze zich met urgente zaken kunnen bezig houden. Doordat er meer casussen worden aangepakt, help ik de rechtszekerheid in de maatschappij garanderen. Dit wekt tevens vertrouwen bij de cliënten die ik binnen breng.
Vragen die je doel TIJDGEBONDEN maken:
- Wanneer starten en eindigen de activiteiten?
- Wanneer kun je zeggen dat het doel is behaald?
Femke antwoordde:
-Wanneer starten en eindigen de activiteiten? We mikken er op om met de online marketing activiteiten op 20 januari 2022 te beginnen en ze op 20 december 2027 te beëindigen. Tussentijds vinden er wel elk kwartaal evaluaties en eventuele aanpassingen plaatst.
-Wanneer kun je zeggen dat het doel is behaald? Het doel is behaalt wanneer we zowel offline als online de marktleider van Amsterdam op tuinbouw gebied zijn geworden, wat zichtbaar is in ons groeiend klantenbestand en hoge omzet.
De antwoorden van Quincy zijn:
-Wanneer starten en eindigen de activiteiten? Mijn activiteiten als stagiar beginnen op 15 december 2021 en eindigen op 30 mei 2022
-Wanneer kun je zeggen dat het doel is behaald? Wanneer ik de stapel onafgewerkte dossiers met 50 procent heb terug gebracht en het aantal personen die voor juridische bijstand contact met het kantoor opneemt, blijkt dat het vertrouwen weer groeit.
Stap 5: Vat de antwoorden op bovenstaande vragen samen in ongeveer vijf zinnen die een perfecte weergave zijn van je SMART doel.
Voor Tuinbouwbedrijf A is dat:
Het gedurende de periode 20 januari 2022 tot en met 20 december 2027 vergroten het klantenbestand met 800 vaste afnemers van de verschillende producten door verbeterde online – en offline marketingstrategieën.
Het smart leerdoel van Quincy luidt:
Ik wil gedurende mijn stage periode van
15 december 2021 tot en met 30 mei 2022 het vertrouwen in het advocaten bureau weer terug brengen Daartoe zet ik de juridische kennis, kunde en het inzicht dat ik heb tezamen met mijn sterke sociale vaardigheden en organisatie talent in om per week 60 dossiers af te werken en acht nieuwe cliënten te werven voor het bedrijf.
Stap 6: Koppel terug naar je visie en missie om na te gaan of je SMART doel aansluit bij deze aspecten.
Je kunt hierna je strategie bepalen of bijstellen en ook verder gaan met het schrijven van de rest van bijvoorbeeld je businessplan.
Verdere tips bij het formuleren van je SMART doelen
- Smart doelen stellen voor je bestaand bedrijf kan een teambuilding moment zijn door een ieder die werkzaam is bij dit proces te betrekken. Zij zijn vaak beter op de hoogte van wat verkeerd gaat binnen het bedrijf en vaak ook bekend met de kansen die je over het hoofd ziet.
- Probeer de fase waarin je OKR model toepast niet over te slaan. Het helpt je namelijk om prioriteiten te stellen en het uiteindelijk doel van je bedrijf niet als een beknotting te ervaren;
- Smart doelen stellen gaat gemakkelijker wanneer je openstaat voor veranderingen binnen je persoonlijk leven, bedrijfstak en maatschappij. Hierdoor speel je op tijd in op kansen en bedreigingen binnen je branche;
- Streef er altijd na dat je missie, visie, doelen en strategieën op elkaar zijn afgestemd;
- Vergeet niet om je doelen regelmatig te evalueren en eventueel bij te stellen.
- Bekijk ook andere smart doelen voorbeelden binnen je branche wanneer je bezig bent met je marktonderziek
Beste lezer, wij zijn Team Mindsetking en we bestaan uit de groep schrijvers die je kunt vinden op onze ''over ons'' pagina. Wij publiceren voornamelijk op basis van onze eigen ervaring, wetenschappelijk publicaties en diepgaand onderzoek naar het onderwerp in kwestie. Heb je vragen? Je kunt ons bereiken via contact@mindsetking.nl.