Kritisch denken wordt gezien als een belangrijke eigenschap, maar waarom?
Kritisch denken kan worden gebruikt om de sterkte van een argument te beoordelen, of om de juistheid van een claim te bepalen.
Het wordt ook gebruikt om mogelijke gebreken in een argument of bewijsmateriaal te identificeren en om de implicaties van een beslissing of handelswijze te beoordelen.
Zodoende is kritisch denken dus een waardevolle eigenschap die men kan bezitten. In dit artikel gaan wij in op vele aspecten van kritisch denken.
Wat is de betekenis van kritisch denken?
Kritisch denken kan worden gedefinieerd als het intellectueel gedisciplineerde proces van het actief en vakkundig conceptualiseren, toepassen, analyseren, synthetiseren en/of evalueren van informatie die is verzameld uit of gegenereerd door observatie, ervaring, reflectie, redenering of communicatie, als een gids voor geloof en actie.
Het concept wordt vaak geassocieerd met het ideaal van kritische denkvaardigheden van opgeleide personen, zoals studenten, wetenschappers en professionals.
Kritisch denken kan in verschillende situaties worden gebruikt, waaronder het nemen van beslissingen, het oplossen van problemen en het evalueren van informatie.
Iemand die problemen in twijfel trekt zonder een cynisch perspectief te hebben, is iemand die kritisch is.
Ook staat deze persoon open voor verschillende gezichtspunten en ideologieën, maar niet overdreven bevooroordeeld ten gunste van een van hen.
Een goed voorbeeld van kritisch denken in actie is het evalueren van een variabel energiecontract bij het kiezen van een energieleverancier. Een variabel energiecontract betekent dat de tarieven voor gas en elektriciteit gedurende de looptijd van je contract kunnen veranderen, afhankelijk van de marktomstandigheden. Dit type contract kan voordelen bieden, zoals lagere tarieven bij dalende energieprijzen, maar brengt ook risico’s met zich mee als de prijzen stijgen.
Door kritisch te denken en verschillende contractopties te analyseren, kun je een weloverwogen beslissing nemen. Je kunt bijvoorbeeld onderzoeken hoe vaak tarieven in het verleden zijn gewijzigd, welke alternatieven er zijn, en welke leverancier de meest transparante voorwaarden biedt. Kritisch denken helpt je om zowel de korte- als langetermijngevolgen van je keuze te begrijpen, waardoor je een beslissing kunt nemen die het beste bij jouw situatie past.
Uitingen in gedrag van kritisch denken
- Onderscheid kunnen maken tussen hoofd- en bijzaken
- Andere opvattingen (dan gebruikelijk) overwegen
- Vooroordelen en subjectiviteit kunnen herkennen
- Tegenstellingen goed kunnen waarnemen
- Je bekijkt dingen grondig en niet ”half”
- Bereid zijn van mening te veranderen op grond van goede argumenten of feiten
- Informatie verzamelen over een onderwerp voordat je met een onderwerp komt
- Een rapport lees je snel door en je ziet direct verbeterpunten
- Jezelf dingen afvragen en denken grondig over denken alvorens een beslissing te nemen;
- Bijvoorbeeld door onderwerpen en opvattingen grondig te onderzoeken
Het verschil met analytisch denken
Kritisch denken is het vermogen om reflectief en onafhankelijk te denken om oordelen te vellen. Kritisch denken omvat het analyseren, evalueren en beoordelen van ideeën en argumenten.
Analytisch denken is een specifiek type kritisch denken waarbij informatie in kleinere delen wordt opgesplitst en hun relaties worden onderzocht.
Analytisch denken onderscheidt zich doordat je een reeks complexe keuzes krijgt. Analytisch denken vereist dat je je standpunt onderbouwt met (wetenschappelijk) omkleed bewijs.
Analytisch denken kan ook worden gezien als een specifiek type kritisch denken waarbij informatie in kleinere delen wordt opgesplitst en hun relaties worden onderzocht.
Ontstaan van kritisch denken als begrip
Kritisch denken is ontstaan uit een methode van onderzoek en experiment die werd ontwikkeld door Goodwin Watson en Edward Glaser.
Ze stelden dat de correlatie tussen hoe informatie wordt opgenomen en hoe acties worden uitgevoerd objectief kan worden onderzocht.
Het Watson-Glaser-model verklaart vervolgens het onderzoek naar kritisch denkvermogen.
Waarom is kritisch denken belangrijk?
Kritisch denken is het vermogen om op een duidelijke en logische manier over informatie na te denken en deze te analyseren.
Het kan om een aantal redenen belangrijk zijn, waaronder het nemen van beslissingen, het oplossen van problemen en het begrijpen van complexe concepten.
Kritisch denken vereist het kunnen stellen van vragen en het bekijken van informatie vanuit verschillende hoeken.
Het houdt ook in dat je logisch kunt denken en tot conclusies kunt komen op basis van bewijs.
Kritisch denken wordt ook op het werk erg gewaardeerd
Kritisch denken is belangrijk op de werkplek omdat het werknemers in staat stelt informatie te analyseren en te evalueren om weloverwogen beslissingen te nemen.
Dit kan vooral in sommige beroepen erg belangrijk zijn, zoals managementfuncties, in verbeterprocessen zoals kaizen of bijvoorbeeld als adviseur.
Door kritisch denken te gebruiken, kunnen werknemers de implicaties van hun acties beter begrijpen, potentiële problemen identificeren en oplossingen vinden.
Kritisch denken helpt medewerkers ook om effectief problemen op te lossen of een project af te ronden.
Kritisch denken in het onderwijs
Kritisch denken kan je helpen schoolmateriaal beter te begrijpen, omdat het je aanmoedigt om vragen te stellen en op zoek te gaan naar bewijs om je argumenten te ondersteunen.
Het kan je ook helpen je leraar uit te dagen, door hen te vragen uit te leggen waarom ze geloven wat ze doen, en door bewijs te eisen om hun beweringen te staven.
Kritisch leren denken door te oefenen
Een manier om kritisch te leren denken is door de praktijk in te gaan. Dit betekent dat je goed moet nadenken over de dingen die je zegt en doet, en ook rekening moet houden met de perspectieven van anderen.
Het is belangrijk om je bewust te zijn van je eigen vooroordelen en aannames, en deze in vraag te kunnen stellen.
Hieronder zullen wij een aantal manieren met je doornemen, zodat jij beter kritisch kunt leren denken:
Tip 1: Meer leren over het onderwerp waar je mee bezig bent
Wanneer je meer over een onderwerp leert door je erin te verdiepen door er bijvoorbeeld boeken over te lezen, verbreed je jouw kennis en wordt het gemakkelijker om er vervolgens kritisch over te denken.
Dit komt dat wanneer je meer kennis over een onderwerp hebt, ook een beter beeld van het geheel hebt en je jezelf dus beter en meer diepgaande kritische vragen kunt stellen.
Tip 2: Je analytische vaardigheden verbeteren
Kritisch denken is het vermogen om op een duidelijke en logische manier over dingen na te denken. Het omvat het analyseren van informatie en het komen tot conclusies op basis van die informatie.
Om jouw kritische denkvaardigheden te verbeteren, moet u op verschillende manieren oefenen met het analyseren van informatie.
Schrijven over complexe concepten helpt je analytische vaardigheden te verbeteren door je te dwingen dieper na te denken over de onderwerpen die aan de orde zijn.
Tip 3: Overleg en spar met andere betrokkenen
Een manier om uw kritisch denkvermogen te verbeteren, is door met anderen te overleggen en met hen te sparren.
Dit zal u helpen om kritisch te leren denken en uw punten effectief te beargumenteren.
Kritisch denken kan worden versterkt door te overleggen en te sparren met anderen, omdat hierdoor verschillende perspectieven in overweging kunnen worden genomen.
Tip 4: Bekijk het vraagstuk vanuit andere perspectieven
Om iemands kritisch denkvermogen te verbeteren, is het belangrijk om een probleem vanuit meerdere perspectieven te bekijken.
Dit zorgt voor een grondiger begrip van de betrokken complexiteiten en kan helpen om mogelijke vooroordelen te identificeren.
Als we de kwestie echter vanuit andere perspectieven bekijken, kunnen we ons kritisch denkvermogen verbeteren en misschien tot een andere (betere) conclusie komen.
Beste lezer, wij zijn Team Mindsetking en we bestaan uit de groep schrijvers die je kunt vinden op onze ''over ons'' pagina. Wij publiceren voornamelijk op basis van onze eigen ervaring, wetenschappelijk publicaties en diepgaand onderzoek naar het onderwerp in kwestie. Heb je vragen? Je kunt ons bereiken via contact@mindsetking.nl.